ارزیابی عمکرد و کارایی اسب های کورسی نسبتا آسان است و میتوان با توجه به نتایجی که در مسابقات اسبدوانی توسط اسب به دست می آید ارزیابی شود. اما در مورد عملکرد اسب‌های غیرمسابقه‌ای تعریف عملکرد ورزشی دشوارتر است. در این نوع اسب ها، عملکرد اغلب به صورت ذهنی مورد قضاوت قرار می گیرد و با سایر رقبا مقایسه می شود. نکات مهم برای قضاوت عملکرد اسب ممکن است ظرافت در انجام دادن یک حرکت خاص یا توانایی پرش باشد. اگرچه لازم نیست حتما دامپزشک معاینه کننده یک سوارکار یا مربی ماهر باشد، اما اگر او درک روشنی از رشته مرتبط با استفاده از اسب داشته باشد می تواند مفید باشد. صرف نظر از نوع مسابقه یا کاربرد اسب، توانایی ورزشی اسب به حرکات هماهنگ و سالم بودن روابط پیچیده بین سیستم های بدن اسب بستگی دارد.
رسیدن به اوج عملکرد اسب مستلزم آن است که تمام سیستم های بدن با حداکثر ظرفیت خود یا نزدیک به آن عمل کنند. عوامل محدودکننده عملکرد ورزشی به نوع ورزش بستگی دارد. در اسب‌های کورس، دویدن با حداکثر سرعت با انتقال اکسیژن محدود می‌شود. هر گونه کاهش در دسترس بودن اکسیژن (مثل تنگ شدن مجرای ورودی هوا در حنجره) باعث کاهش ظرفیت عملکرد سیستم تنفسی می شود که به نوبه خود بر بقیه سیستم های بدن تأثیر می گذارد. با این حال، اگر عملکرد به حداکثر تلاش نیاز نداشته باشد (مثل درساژ)، ممکن است اختلال در عملکردهای فیزیولوژیکی مشکلی در عملکرد حیوان ایجاد نکند.
آسیب های اسکلتی عضلانی شایع ترین علت عملکرد ضعیف در اسب ها است. همه انواع اسب ها مستعد لنگش هستند و دیر یا زود اکثر اسب ها تحت تاثیر آن قرار می گیرند. سالانه بیش از 1 میلیارد دلار به دلیل لنگش به صنعت اسب ضرر وارد می شود. از هر 100 اسب در ایالات متحده سالانه 9 تا 14 راس دچار لنگش می شوند و تقریباً نیمی از اقدامات دامپزشکی اسب ها مربوط به لنگش در اسب می شود. لنگش در مراکز آموزشی بیشتر از مزارع پرورش اسب دیده می شود که احتمالاً ناشی از شدت تمرین اسب و احتمالاً آگاهی بیشتری مالک اسب یا مربی اسب دارد. تقریباً 8 درصد از کل تلفات اسب ها در هر سال به سندرم لنگش مربوط می شود.
شیوع بیماری های تنفسی در همه انواع اسب های مسابقه ای زیاد است و در بسیاری از موارد اختلالات راه های هوایی فقط در حین ورزش ایجاد می شود. انسداد راه هوایی فوقانی و بیماری های دستگاه تنفسی تحتانی شایع ترین موارد درگیری تنفسی در اسب هستند. ناهنجاری های سیستم قلبی عروقی نیز می تواند با کاهش برون ده قلبی بر عملکرد تأثیر منفی بگذارد. تعیین تأثیر شرایط قلبی بر عملکرد ورزشی اسب دشوار است زیرا بسیاری از اسب‌های سالم سوفل و اختلالات ریتمی قلبی دارند که بیشتر آنها ماهیتی فیزیولوژیکی دارند و تأثیر ناچیزی بر عملکرد دارند.
کشیدگی عضلات، پارگی و درد نیز در اسب ورزشی رایج می باشد. رابدومیولیز ورزشی تقریباً در 3 درصد از اسب‌هایی که عملکرد ضعیفی دارند، و میوپاتی تحت بالینی در 15 درصد از اسب‌های مسابقه رخ می‌دهد. سایرعلل عملکرد ضعیف ورزشی در اسب بیماری های عصبی می باشد که شیوع کمتری دارند. ناهماهنگی آشکار یا تلوتلو خودن اسب به راحتی تشخیص داده می شود، اما ممکن است این اختلالات به صورت خفیف باشند که مالک اسب متوجه آن نشود و نیاز به معاینه بالینی دقیق تری داشته باشد. بسیاری دیگر از اختلالات متابولیک، غدد درون ریز و الکترولیت نیز می توانند دلیلی برای از دست دادن توانایی ورزشی اسب باشند.
شکایت مالک یا سوار اسب در موارد کاهش عملکرد ورزشی شامل این موارد می شود:
چرا اسبم نزدیک خط پایان عقب افتاد؟
چرا دوره ریکاوری اسب یا بازیابی اسب بعد از مسابقه طولانی می شود؟
چرا اسب حالش خوب نیست؟
علائم بالینی ممکن است نامحسوس، متناوب یا فقط در حین ورزش آشکار باشند. دامپزشک ماهر اسب با گرفتن شرح حال واضح و دقیق کارش را شروع می کند و پس از آن یک معاینه فیزیکی کامل انجام می شود. همچنین ممکن است آزمایش‌های تشخیصی، تصویر بردای های خاص مثل سونوگرافی و رادیولوژی اسب لازم باشد. در اغلب موراد عملکرد ضعیف اسب لازم است که چندین دامپزشک از تخصص های مختلف در مورد نتایج مشورت کنند.
گروه دامپزشکی تخصصی اسب (هورس وت) با داشتن متخصص های متخلف دامپزشکی اسب و امکانات مدرن می تواند به شما در تشخیص و درمان ضعف عملکرد اسب تان کمک کند.
